وقتی که اقدام به یادگیری یک زبان جدید می کنیم، مثل انگلیسی، آلمانی یا فرانسوی نیاز هست که با دستور زبان و قواعد اون زبان آشنا بشیم. این کار بهمون کمک میکنه تا جمله بندی صحیحی داشته باشیم و بتونیم منظورمون رو به طرف مقابل انتقال بدیم. در برنامه نویسی هم چنین موضوعی صدق میکنه. ما به کمک زبان های مختلف برنامه نویسی با کامپیوتر صحبت میکنیم. هر زبان برنامه نویسی به یک طریق با کامپیوتر صحبت میکنه. قوانینی که ساختار یک زبان برنامه نویسی رو کنترل می کنن و به ما در نوشتن کدها جهت میدن تحت عنوان Syntax در نظر گرفته میشن. در قسمت دوم آموزش، میخوام پیرامون Syntax در زبان ++C توضیحاتی رو به شما ارائه بدم.
Syntax در زبان ++C
برای انتقال هرچه بهتر مفهوم بیاین کدی که در قسمت قبل نوشتیم رو یک بار دیگه مشاهده کنیم.
#include <iostream>
using namespace std;
int main() {
cout << "Hello World!";
return 0;
}
<include <iostream#
در خط ۱ کد مشاهده می کنید که نوشته <include <iostream#. این عبارت یک header file library هست. iostream کتابخانه ای هست که به ما اجازه میده از دستورات ورودی و خروجی استفاده کنیم. دستوراتی مثل cout و cin که در بخش های آینده بیشتر باهاشون آشنا خواهیم شد. iostream در حقیقت مخفف input-output stream هست. حالا زمانی که از include# استفاده می کنیم، یعنی داریم اجازه استفاده از این کتابخانه رو صادر می کنیم. include به کامپایلر میگه که از فایل iostream استفاده کن تا دستورات ورودی و خروجی در کد اجرا بشن (اگه حس میکنی درکش برای الان سخته نگران نباش، فکر کن یه جمله ست که بودنش بالای فایل ضروریه).
using namespace std
در خط ۲ کد، using namespace std رو مشاهده می کنید. فرض کنید ما در یک کلاس درسی دو نفر با اسم مشابه داریم. هر زمان قصد داشته باشیم بین اون ها تفاوت قائل بشیم، نیاز هست هر کدوم رو منحصر به فرد صدا بزنیم. در برنامه نویسی هم چنین چیزی صدق میکنه. مثلا اگر ما اسمی رو برای متغیرمون انتخاب کنیم که این اسم به تابعی از پیش آماده اختصاص داده شده، کامپایلر نمی تونه تفاوت رو متوجه بشه و برنامه دچار مشکل خواهد شد. یا اگر دوتا متغییر اسم یکسانی داشته باشن مجددا چنین اتفاقی میوفته. اینجا نیاز هست که از نام گذاری منحصر به فرد در کدمون پیروی کنیم و مواظب باشیم چنین تشابهی ایجاد نشه.
همونطور که حدس می زنید std مخفف standard هست. در namespace std، نمادهای مختلفی (مربوط به اِلمان ها و توابع گوناگون) وجود دارن که در جاهای مختلف کد ازشون استفاده می کنیم. زمانی که using namespace std در ابتدای کد قرار می گیره، به این معنی هست که ما برای متغیرها و Obejct هایی که خودمون در کد تعریف کردیم، اسامی مشابه با اسامی داخل std رو نمیتونیم استفاده کنیم. این موضوع باعث جلوگیری از سردرگمی کامپایلر خواهد شد (اگر این قسمت هم فهمش یکم دشوار هست، عجله نکنید. فعلا حضورش رو الزامی در نظر بگیرید).
فضای خالی
در خط ۳ یک فضای خالی وجود داره. در زبان برنامه نویسی ++C وجود چنین فضایی تاثیری در اجرای کد نخواهد داشت و ما میتونیم برای خوانایی بهتر کد توسط خودمون، بین قسمت های مختلف فضای خالی رو در نظر بگیریم.
() int main
در خط چهارم () int main رو مشاهده می کنیم. در اینجا تابعی به نام “main” اعلام شده که داده هایی از نوع عدد صحیح رو برمی گردونه. تابع مجموعه ای از عبارات هست که برای انجام یک کار خاص طراحی شده. به تابع مثل یک مخلوط کن نگاه کنید. یه سری ماده (در برنامه نویسی داده) رو بهش میدیم و به ما چیز دیگه ای رو تحویل میده. در برنامه نویسی هم با دادن یک سری داده به تابعی خاص، پردازشی روی داده انجام میشه و عملی خاص صورت میگیره. اجرای هر برنامه ++C با تابع () main شروع می شه، بدون توجه به اینکه تابع در کدوم خط برنامه قرار داره. بنابراین، هر برنامه ++C باید تابع () main رو داشته باشه تا کدهامون رو داخلش بنویسیم.
{ و }
آکولاد باز یا } شروع و آکولاد بسته یا { پایان تابع اصلی رو نشون میدن. تمام کدهای نوشته شده در برنامه نویسی ++C بین این دو آکولاد، بدنه یا Body تابع اصلی رو تشکیل میدن.
cout
در خط ۵ مشاهده می کنیم که از cout (بخونید سی-اوت) استفاده شده. cout در حقیقت یک object برای نشون دادن چیزی به کاربر هست. بعد از cout عملگر درج یا insertion operator یا همون >> قرار می گیره. به این ترتیب عبارتی که در ادامه میاد به کاربر نشون داده خواهد شد. در اینجا !Hello World بین ” ” قرار گرفته و در نتیجه به کاربر نشون داده میشه. جملات رو باید بین ” ” قرار بدیم که در ادامه آموزش بیشتر راجبش توضیح خواهم داد.
;
در انتهای جملات و کدهایی که مینویسیم، نیاز هست که حتما ; قرار بگیره.
;return 0
این جمله به کار تابع اصلی یا همون () main پایان میده.
خب همونطور که مشاهده کردین قسمت های مختلف کد ساده ای که در درس قبل نوشته بودیم رو آنالیز کردیم. برای اینکه کد عمل کنه و ما !Hello World رو مشاهده کنیم، نیاز هست که چنین قواعد و دستوراتی رو پیاده سازی کنیم. البته به عقیده بسیاری افراد کار با زبان برنامه نویسی ++C به خاطر چنین قواعدی امر دشواری هست و خیلی ها ترجیح میدن ساده تر کد نویسی کنن. من هم موافقم و نوشتن کد در ++C می تونه چالش برانگیز باشه. اما برای شروع و ورود به دنیای برنامه نویسی، فهمیدن این قواعد و استفاده صحیح از هر کدوم، یادگیری زبان های دیگه رو برای ما خیلی ساده تر خواهد کرد.